Nieuws

Dag 1 vertrek

Op 5 mei (trouwdag van Hans en Mieke, van harte gefeliciteerd) vertrokken wij als groep naar Turkije. We verzamelden om 12.00 op Schiphol. Helaas had onze vlucht een uur vertraging en vlogen we uiteindelijk pas om 15.00 naar Istanboel, daar aangekomen moesten we ons haasten om onze binnenlandse vlucht nog te halen. Maar er stond een enorme rij voor de paspoortcontrole. Hans S. wist met wat praatwerk voor elkaar te krijgen dat we in de snellere rij mochten (die eigenlijk bedoeld was voor Turken zelf). Gelukkig wachtte het vliegtuig even op ons en vertrokken we daar uiteindelijk met 20 minuten vertraging naar Izmir.

In Izmir werden we opgewacht door onze gids en was het nog 2 uur rijden met de bus naar Dikili. Ondertussen vertelde onze gids ons wat feitjes over Izmir, zoals dat de stad uit 5 miljoen mensen bestaat en de derde grote stad is in Turkije. Sultana rozijnen zijn een oa een belangrijk exportproduct uit deze streek.

We kwamen om 24.00 in het hotel aan (Turkse tijd), waar we werden verwelkomd met een tosti. Daarna snel ons bed in.

Dag 2

Vanochtend werden we wakker met een heerlijk zonnetje en het gekwetter van vogels (nouja sommigen waren al gewekt om half 5 door het ochtendgebed wat door de speakers galmde). We keken uit ons raam en wat bleek ons hotel is prachtig aan zee gelegen! Dat hadden we gisteren toen we in het donker aankamen helemaal niet door.
Vandaag hebben we de stad Pergamum (nu Bergama) bezocht. Lees even de brief die in openbaringen aan deze gemeente is gericht (openb 2:12-17). In deze brief staat 'Ik weet waar u woont, namelijk waar Satans troon staat', maar wat werd daarmee bedoeld? Vandaag hebben we een aantal opties verkend.
's Ochtends eerst een bezoek gebracht aan de Acropolis, wat in verschillende terraslagen tegen een berg aan ligt. Op de weg daar naar toe langs de Romeinse rode basiliek/rode hal gereden. Dit was een tempel gewijd aan Serapis. Later is er een kerk ingekomen (de Pauluskerk) en weer later een moskee. Nu is het een museum, maar het wordt gerestaureerd dus we konden er niet in.
Om bij de Acropolis te komen moet je eerst met een kabelbaan. Deze stad is echt prachtig gelegen, je hebt een prachtig uitzicht op de heuvelachtige omgeving. We stonden stil bij het altaar van Zeus, wat mogelijk een van de opties is voor de aanduiding van de troon van Satan. Ook hebben we het steilste theater van de wereld bekeken, met daarnaast de restanten van de tempel van Dionysus. vervolgens een klim gemaakt naar het terras van de bibliotheek. Deze bestond uit twee verdiepingen vol met perkamentrollen (perkament is dus uitgevonden in Pergamum). De tempel van Trajanus is opgetrokken uit wit marmer. Omdat het terras waar die tempel op kwam te staan eigenlijk te klein was hebben ze er een extra muur onder gebouwd.
Vervolgens was het tijd voor een lekkere lunch in een enorme (ik kan het niet anders beschrijven) vreetschuur, waar blijkbaar alle groepsvakanties naar toe worden geleid. De Israelgangers kregen flash-backs naar de Petrusvis bij Tiberias, maar hier was geen vis die ons van ons bord aan keek.
's middags hebben we het Asklepeion bezocht, het belangrijkste medische centrum uit de oudheid. Ook dit is een mogelijkheid waar 'de troon van satan' mogelijk naar kan verwijzen, want er gebeurde ook ook vreemde rituelen in dit centrum. Wel bijzonder is dat de fontein waar in die tijd heilzaam water uitstroomde nu nog steeds water uit stroomt. De modderbaden van toen zijn nu ingebruik als kikkerpoel. Ook kun je nog steeds door de tunnel lopen die leidt naar het sanatorium. Het doel van deze tunnel is niet zeker, maar er zijn bijzondere theorien over.
Voor zover vandaag, morgen hopelijk meer vanuit Denizli.

Dag 3

Vanochtend werden we gewekt om 6.00 (5 uur Nederlandse tijd) maar ik begrijp dat u geen medelijden heeft met ons, dat hoeft ook niet hoor. Nouja misschien met een van ons, daarover later meer.
Vandaag hebben we de plaatsen Thyatira, Sardes en Filadelfia bezocht of de ruïnes die er van over zijn, want de plaatsen bestaan niet meer.
's Ochtends begonnen we bij Thyatira, de overblijfselen liggen nu in Akhisar. Onze gids, Barbaros, wist eigenlijk niks te melden over deze plek. Je ziet wat muur resten waaraan je kan zien dat er ooit een basiliek heeft gestaan. De plek voelt wat vreemd aan omdat het omringd wordt door lelijke flats. We hebben de brief aan Thyatira gelezen in Openbaringen en het stukje over Lydia, de purperverkoopster die kwam uit Thyatira (Han 16).
Helaas terug lopend naar de bus had Anneke erg pech. Door een verkeerde afstap kwam ze lelijk ten val en brak haar hand. 's Middags is ze zeer snel geholpen in een kliniek door wel 12 (!) man. Waarna ze zich met haar hand in het gips weer bij de groep voegde.

De lunch bestond uit soep met brood, geroosterde tomaat en een peper, en geroosterde gehaktstaven van schapenvlees. Ik vond het wel lekker, maar je proeft het schapenvlees de rest van de dag (als u begrijpt wat ik bedoel).
Na de lunch vertrokken we met de bus richting Sardes (in de buurt van Sart). Maar een schildpad besloot de weg over te steken, daar konden we natuurlijk niet op wachten enBram hielp de schildpad naar de overkant. Barbaros besloot om de schildpad op te tillen en in het gras te zetten. Dat werd de schildpad te machtig en hij liet flink wat lopen (zie de foto).

In Sardes bezochten we eerst de restanten van het gymnasium. Dat was een Romeinse sportschool, met daarnaast een badhuis. Hier konden we duidelijk het verschil zien tussen de werkwijze van Duitse archeologen en Amerikaanse archeologen. Amerikanen restaureren meer (misschien teveel), terwijl Duitsers meer de plek laten zien zoals het is gevonden.
Sardes was een erg rijke stad, dat kwam door de gunstige ligging voor de handel en door het goud dat er werd gevonden. Het was de hoofdstad van Lydie, in deze streek is geld uitgevonden in plaats van ruilhandel. Er zijn ook veel verhalen afkomstig uit Sardes,zoals het verhaal van koning Midas. Door een aardbeving is de oude stad helemaal verwoest, maar de Romeinen hebben het weer opgebouwd.
Vlak naast het gymnasium stond een synagoge. Op de vloer zijn nog oude mozaieken te zien met geometrische vormen. Dat deze beide gebouwen zo dicht naast elkaar stonden laat al zien dat de Joden en Romeinen hier een goede verstandhouding hadden metelkaar. Naast de synagoge lag een weg waar vroeger allerlei Joodse winkels waren.
Voor de tweede plek die we gingen bezichtigen in Sardes moesten we een stukje met de bus, dus je kan nagaan hoe groot deze stad vroeger geweest moet zijn.
Op deze plek staan de restanten van de tempel van Artimis (godin van de vruchtbaarheid). De zuilen die hier staan zijn enorm breed, de tempel moet erg groot geweest zijn. Pal naast de tempel is nog een klein Byzantijns kerkje te zien.

De laatste plek die we vandaag hebben bezocht is Filadelfia. Onderweg daar naar toezien we enorme druivenvelden, Sultana druiven.
De restanten van Filadelfia liggen ook midden in een woonwijk (in Alesehir). De murenzijn heel dik en het is niet moeilijk om voor te stellen dat de basiliek die hier heeftgestaan enorm moet zijn geweest. Het valt op dat er naast de muren va de basiliek ookveel andere (marmeren) stenen liggen, sommige met arabische teksten. Het blijkt dat alle stenen die er oud uit zien die in de omgeving worden gevonden ook bij deze plek worden gelegd.
Na Filadelfia is het nog zo'n twee uur rijden naar ons hotel in Denizli.

Dag 4

Vandaag begonnen we ons programma met een bezoek aan Pamukkale en Hierapolis. Pamukkale is opgebouwd uit allemaal kalkterrassen waar water uit een warme bron (37graden) over stroomt. De kalk slaat neer door het water dat uit de bron stroomt en zo ontstaan de kalkterrassen. Er loopt een pad over de kalkterrassen waar je over heen mag lopen, maar wel met blote voeten om de terrassen niet te beschadigen. Echt prettig voelt dat overigens niet aan omdat de kalkterrassen bestaan uit mini-kalkterrasjes, oftewel je loopt met je blote voeten over een geribbeld oppervlak. Je kan bovenaan wel voelen dat het water warm is en lager afkoelt.
Bovenop Pammukale ligt Hierapolis, een antieke stad gesticht door mensen uit Pergamum (200 v. Chr.). Het is wel bijzonder aan deze plek dat zo'n bijzondere archeologische plek bij zo'n mooi natuurverschijnsel ligt. De Turken hadden hier eerst hotels gebouwd, gelukkig zijn deze nu verwijderd (de palmbomen zijn nog getuigen van de hotels). In Hierapolis hebben we weer een oud theater bezichtigd (gerenoveerd door Italianen) en de kerk van Philippus. Nou eigenlijk was dit geen kerk maar een gedenkteken uit de 5e eeuw voor Philippus, omdat ze niet weten waar zijn graf is na zijn martelaarsdood. Wat vers van de pers is, is het volgende. Naast dat gedenkteken zijn ze momenteel bezig met archeologische opgravingen. Er blijkt daar een kerk te liggen met een grafkamer, misschien dat Philippus hier begraven is? Als dat later echt aannemelijk blijkt te zijn, onthoud dan dat u dit het eerst van mij hebt gehoord.
In Hierapolis staat nog een beeld van een haan. Onze gids vertelde ons dat deze haan het symbool is van de provinciestad Denizli. Deze haan komt voor in deze streek, is vrij klein, maar blijft net zolang kraaien totdat de haan flauw valt.

Na de lunch zijn we langs een tapijtenknoperij geweest. Voor toeristische groepen is dit een verplicht onderdeel van het programma door de Turkse regering. We kregen een demonstratie van hoe de tapijten worden geknoopt (echt wat een werk) en vervolgens een soort modeshow van verschillende tapijten. Natuurlijk met als doel dat we tot de aanschaf zouden overgaan van zo'n tapijt, maar dat is vandaag met deze groep niet gelukt.

Hierna zijn we doorgereden naar Laodicea. Ook daar zijn ze momenteel druk bezig met archeologische opgravingen. Hierdoor is er op deze plek momenteel veel meer te ziendan een paar jaar geleden. Laodicea was ouder dan Hierapolis en een rijke stad door de handel (onder andere in zwarte wol). Aardbevingen hebben de stad meerdere malen vernield, waarna ze uiteindelijk besloten om daar niet meer te wonen. Laodicea was een grotere stad dan Efeze.
Als we de bekende brief aan Laodicea lezen (Openb 3: 14-22) dan begrijpen we beter dat de beelden die in deze brief staan zeer aansprekend moeten zijn geweest voor de mensen van Laodicea. Deze stad had geen eigen bron, via waterleidingen werden er zowel uit Colosse (koud water) als Pamukkale (warm water) naar de stad geleid ("was u maar warm of koud"). De stad was zeer rijk ("koop van mij goud dat in vuur gelouterd is dan zult u echt rijk zijn"). De stad bevatte weverijen voor de handel ("witte kleding om uw naaktheid te bedekken").
In de bijbel kunnen we ook lezen dat Paulus verzoekt om zijn brieven te laten rouleren in deze plaatsen die we vandaag hebben bezocht, helaas is de brief aan Laodicea niet voor ons bewaard gebleven. Maar we hebben nu wel een duidelijk beeld gekregen van hoe deze gemeenten ten opzichte van elkaar lagen.

Bij terugkomst in het hotel werden verrast met een mooie en lekker stukje taart ter gelegenheid van de verjaardag van Mieke (nogmaals van harte gefeliciteerd!)
Morgen weer vroeg op want dan gaan we naar Efeze.

Dag 5

De dag begon met regen. We vertrokken op tijd omdat we 3 uur moesten rijden naar heteerste punt dat we gingen bezoeken. Gelukkig was het droog toen wij aankamen. Van deze plaats wordt beweerd dat toen Johannes en Maria naar Efeze kwamen dat Maria hier heeft gewoond. Nu een pelgrimsoord voor katholieken. Wij hadden het al snel weer bekeken. De weg er naar toe de berg op geeft wel een erg mooi uitzicht.
Vervolgens naar de Johannes basiliek. Dit was een kruiskoepelkerk gebouwd 600 na Chr. Het graf van Johannes is in het midden van de kerk. Barbaros vertelt dat er van het lichaam niet veel in het graf is achter gebleven. Het is verdeeld in veel relikwieën.
We zijn ook even wezen kijken op de plaats waar de tempel van Artimis heeft gestaan. Dit was vroeger een van de zeven wereld wonderen. De tempel bestond uit 127 zuilen, maar in een aardbeving vernield. Van de overblijfselen is er ook niet veel over, er ligt momenteel meer in het British museum dan in Turkije. Op deze plek staat nog maar 1zuil. Aan deze tempel waren zo'n 100 prostituees verbonden. Een filosoof uit die tijdschrijf al over de zedeloosheid van Efeze. Het is wel bijzonder dat juist in deze stad zo'n trouwe groep christenen leefde.
Hierna was er weer een verplicht nummer van de regering, dit maal naar een leerfabriek.Ze hadden best mooie jasjes, maar toen wij de prijs hoorden renden we massaal naar buiten. Misschien moet de regering Nederlandse groepen uit dit verplichte programma schrappen (kijken kijken niet kopen).
Nu kwam de plaats waar we allemaal erg naar uit keken, de oude stad van Efeze. Wegingen hier bewust een beetje laat op de dag naar toe zodat het wat rustiger zou zijn.
Ter plekke lazen we handelingen 19, waar we nu een veel beter beeld van hebben gekregen. De havenstraat, met marmeren tegels geplaveid en vroeger verlicht, leidde naar de haven en het theater. De haven is inmiddels dichtgeslibt en nu ligt de zee al zo'n 7 kilometer verder op. Het theater bood aan zo'n 25.000 mensen plek om te zitten.
Verder zijn er veel mooie restanten van de oude stad te zien, de bibliotheek is erg prachtig. Er is nog veel meer te zien, maar voor dit verslag laat ik het even hierbij. We hebben  erg genoten van Efeze.
Morgen zeer vroeg op en met de boot naar Griekenland, Patmos.

Dag 6

Vanochtend zijn we heel vroeg opgestaan om dat we met de boot naar Patmos gingen. We hadden gehoopt dat we op de boot nog wel even konden slapen, maar daar waren de stoelen niet echt voor geschikt. Het is zo'n vier en een half uur varen naar Patmos. We waren goed voor bereid op reis gegaan en hadden bijna allemaal voor de zekerheid een reistabletje ingenomen. Er waren echter ook mensen aan boord die niet zo goed tegen degolven bestand waren (en dan te bedenken dat zij waarschijnlijk ook dezelfde dag weer terug gingen varen).
Op Patmos werden we welkom geheten door onze gids Saki die erg goed Engels en Duits kon spreken. Hij ging ons rondleiden naar de grot van Johannes en het klooster. Maar eerst koffie, daar waar enkelen in onze groep erg aan toe. Na deze versterking vertrokken we naar de grot waar Johannes zijn visoen zou hebben gekregen. Johannes zou samen met zijn schrijver (de overlevering vertelt dat Johannes zijn visioen heeft gedicteerd en deze man het heeft opgeschreven) naar Patmos zijn verbannen door de Romeinen. Ze verbleven achttien maanden op Patmos, wat al vrij bijzonder is want de meeste mensen die verbannen waren, waren dat voor het leven. In de grot zijn verschillende oude iconen te zien, de plek waar het visioen zou zijn opgeschreven, de plek waar Johannes zijn hand stopte om op te staan na het knielen en de plek waar hij zijn hoofd legde bij slapen. De Grieks orthodoxe kerk gelooft dat de 3 scheuren die inde grot zitten zijn ontstaan toen de stem van Jezus klonk. De scheuren symboliseren de drie-eenheid.
Onderweg naar het klooster vertelt Saki ons nog wat feitjes over Patmos, namelijk dat ergeen middelbare scholen zijn op Patmos. Het eiland heeft zo'n 3000 inwoners. Oppervlakte is 44 km2, lengte 12,5 km, breedte 5,5 km.
Het klooster wat we gaan bezoeken is een Grieks-Orthodox klooster en is al in gebruik sinds het jaar 1088. Er zijn vele mooie fresco's tezien en prachtig houtsnijwerk. In een kapel vielen na een aardbeving delen van 18e eeuwse fresco's naar beneden, toen werd duidelijk dat er 12e eeuwse fresco's achter zaten. Deze bleken beter qua kwaliteit verf en schilderkunst te zijn. In het museum van het klooster worden de belangrijkste stukken uit de bibliotheek getoond. Zoals verschillende oude bijbels handgeschreven op perkament, het Marcus evangelie handgeschreven uit de 5e (!) eeuw, een prachtige miniatuur mozaïek van hele kleine goudstukjes. Helaas konden we hier niet zolang meer kijken want het ging al om half 2 dicht.
Hierna hebben we heerlijk geluncht en de rest van de dag waren we vrij om bij te komen van de vroege tocht en konden we zelf Patmos verkennen.

Dag 7

Vanochtend hebben we een kerkdienst gehouden in een kapelletje. De eigenaar van het hotel heeft dit kapelletje laten maken en het was ideaal van formaat voor onze groep. We moesten hiervoor wel een heuvel opklimmen. Hans verrichtte hiervoor zelf wat kostertaken en "riep" ons door de kerkklokken te luiden.
We hadden een mooie dienst met elkaar. De akoestiek in de kapel was zo goed dat we geen orgel voor de begeleiding nodig hadden. We hebben met elkaar nagedacht over Openbaringen, dat wij als de gemeente de bruid van Jezus zijn. We hebben gecollecteerd voor Open Doors en dan met name voor christenen in Turkije die het daar best moeilijk hebben en worden gediscrimineerd. We hebben hiervoor 150 euro opgehaald. Bij de koffie na afloop werden we nog toegezongen door de hoteleigenaar.
Na weer een uitstekend verzorgde 'lichte' lunch in het restaurant naast het hotel was het weer tijd om Patmos te verlaten. Maar niet na een hartelijk afscheid en uitgezwaaid te worden door de eigenaar van het hotel en zijn familie.
De boottocht beviel nu beter dan gisteren. Lekker genietend van het zonnetje boven op het dek en als enige mensen op de boot was het goed toeven. We hadden echter wel huiswerk voor vanavond. Vanavond moeten we allemaal 8 regels voordragen waar een bepaalde letter de hoofdrol in speelt, wat moet gaan over deze vakantie.
Morgen vertrekken we weer naar huis.